EMAKUMEEN EGOERA FRANKISMO GARAIAN
Frankismo garaian (1939–1975), emakumeen egoera Espainian erabat baldintzatuta egon zen erregimen autoritarioaren balore tradizional eta patriarkalekin. Francisco Franco diktadorearen gobernuak “familia, fedea eta etxea” bezalako printzipioetan oinarritu zuen bere ideologia, emakumeen autonomia eta eskubideak murriztuz eta bigarren mailako papera esleituz. Francoren erregimenak generoaren ikuspegi tradizionalista sustatu zuen, Eliza Katolikoaren doktrinak eta nazionalkatolizismoaren balioek eraginda, emakumeek etxeko eremura baztertu eta beren autonomia nabarmen mugatu zuena.
1. Emakumeen rol tradizionala eta patriarkatua
Frankismoak emakumea ama, emazte eta etxekoandre bezala irudikatzen zuen, eta bere eginkizun nagusiak familia zaintzea eta senarrari obeditzea ziren. Eliza Katolikoak indar handia zuen garai hartako gizartean, eta emakumeen rola moralaren eta fede katolikoaren baitan moldatzen zen. Heziketa sistemak ere ideia horiek sustatzen zituen, emakumeak etxeko lanetara eta “senarra eta seme-alabak asetzeko” prestatzera bideratuz.
2. Lege eta araudi murriztaileak
Frankismoaren hasieran indarrean zeuden legeek emakumeak menpeko bihurtzen zituzten. Senarrek emakumeen bizitzan kontrol osoa zeukaten; baimenik gabe ezin zuten banku-konturik ireki, ondasunik kudeatu, lanik egin edo etxetik kanpo bidaiatu. Gainera, seme-alaben arduradun bakarra senarra zen.
Bestalde, ezkondu osteko lan-jarduera oso murriztuta zegoen. Ezkondu ondoren emakume askok lan egiteari utzi behar zioten legez, baita sozialki oso gaizki ikusita zegoelako ere. Hori dela eta, emakumeak etxekoandre bihurtzen ziren, bestela, ondorio latzak jasateko arriskua zuten.
3. Hezkuntza eta lan esparrua
Hezkuntza oso sexista zen, eta nesken heziketa familia eta etxeko zereginetara mugatzen zen. Lan-munduan, emakumeak bigarren mailako postuetan zeuden, eta soldata diskriminazioa ohikoa zen. Ezkondu gabeko emakumeek bakarrik izan zezaketen feminizatutako lan-esparruetan nolabaiteko presentzia, baina horiek ere presio sozial eta ekonomiko askoren mende zeuden.
4. Emakumeen erakundeak
Erregimenak emakumeentzako erakunde propioak sortu zituen, hala nola “Sección Femenina“, Falangeren atala. Erakunde honek erregimenaren ideia nazionalistak hedatzen zituen eta emakumeak etxeko eta familia-rol tradizionaletara hezten zituen. Gainera, erakunde honetan parte hartzen zuten emakume guztiek derrigorrezko gizarte-zerbitzu batetik igaro behar zuten. Bertan, hitzaldi eta ikastaroak ematen ziren, non emakumeek sukaldaritza, joste-lanak eta etxeko ekonomia ikasten zituzten.
Unitateekin hasi baino lehen, beroketa joku bat egingo duzue:
